Amputatie van een been

Hierbij wordt u geïnformeerd over de procedure rond een amputatie van een been. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.

Onder een amputatie wordt verstaan het afzetten van een deel van het menselijk lichaam, bijvoorbeeld een teen, voet, been, vinger, hand of een deel ervan. Duidelijk is dat een amputatie een ingrijpende gebeurtenis is voor patiënt, familie, omgeving, maar ook voor de arts. Daarom zal pas na zeer zorgvuldig afwegen een dergelijke operatie worden voorgesteld.

Noodzaak van een amputatie

Er zijn verschillende redenen om een amputatie uit te voeren. Toch komen ze in feite allemaal op hetzelfde neer: er is meestal zodanig weefsel versterf (dood weefsel) dat het niet amputeren ernstige gevolgen heeft voor het verdere leven.

• Meestal gaat het om patiënten met ernstige vaatproblemen, die niet meer met een bloedvatoperatie geholpen kunnen worden. Bij ernstig weefsel versterf is de kans op een voortschrijdende infectie erg groot, zeker bij patiënten die ook suikerziekte hebben. Een amputatie kan dan de enige mogelijkheid zijn om het leven te behouden.
• Ook kunnen ondraaglijke en onbehandelbare pijnklachten, veroorzaakt door een ernstige zenuw- of vaatschade, aanleiding zijn om een aangedaan been te amputeren.
• Bij een ongeval kan zodanige weefselschade optreden, dat slechts met een amputatie het leven gered kan worden.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

De operatie

Levensbedreigende situaties, waarbij vóór de operatie vaak geen of onvoldoende overleg heeft kunnen plaatsvinden, worden hier buiten beschouwing gelaten. Onder normale omstandigheden neemt de arts de procedure rond de amputatie met u door.

Voor de operatie wordt het amputatieniveau besproken, in overleg met de revalidatiearts. Bij een amputatie van een deel van het been wordt het amputatieniveau niet zozeer bepaald door het niveau van het weefsel versterf, maar door de plaats waar na de operatie een prothese voorziening moet worden aangebracht. Zo kan bij een ernstige infectie van de voet het amputatieniveau niet bij de voet of enkel komen te liggen, maar 10-15 centimeter onder de knie. Boven dat niveau is namelijk geen goede en stabiele prothese voorziening mogelijk en een amputatie bij de enkel ligt te dicht bij de infectie. In het algemeen wordt de wond gesloten, maar bij een groot risico op infectie kan het verstandig zijn de wond open te laten. In dat geval wordt pas na een paar dagen, wanneer de infectieverschijnselen onder controle zijn, de stomp gecorrigeerd en de wond gesloten.

Mogelijke complicaties

Geen enkele operatie is zonder risico’s. Zo is ook bij een amputatie de normale kans op complicaties aanwezig, zoals nabloeding, wondinfectie, trombose of longontsteking. Door het vaak grote wondoppervlak en doordat vaak weefsel versterf de reden is voor een amputatie, kunnen nabloedingen en met name infecties vaker voorkomen. Het is goed u te realiseren dat voor de operatie de mate van weefsel versterf aan de buitenkant niet betrouwbaar is vast te stellen. Het komt daardoor wel eens voor dat de arts tijdens de operatie moet besluiten een groter deel te amputeren dan in eerste instantie gedacht werd en met u besproken is. 

Ook kan het voorkomen dat achteraf wordt vastgesteld dat bij de operatie te weinig is geamputeerd. De wond wil dan niet genezen, het weefsel versterf gaat door en er is een nieuwe operatie nodig. Een veel voorkomend en hinderlijk fenomeen is de fantoomsensatie of fantoompijn. De bij de amputatie doorgesneden zenuwen blijven prikkels doorgeven naar de hersenen, alsof het geamputeerde lichaamsdeel er nog is, wat vreemd aanvoelt of pijn kan doen. Hinderlijke fantoomverschijnselen zijn tegenwoordig met medicijnen of injecties redelijk tot goed te verminderen.

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Na de operatie

De amputatiestomp wordt na de operatie verbonden met een zogeheten stompverband. Dat verband wordt stevig aangebracht om de stomp goed te kunnen modelleren voor een eventuele prothese.

Het verbinden van de stomp is in het begin vanzelfsprekend gevoelig. De periode na de operatie is gericht op herstel van de wond en de ontwikkeling van de functie in het restant van het geamputeerde lichaamsdeel. Revalidatie en oefentherapie onder leiding van de revalidatiearts en de fysiotherapeut(e) worden belangrijke zaken voor u. De revalidatiearts bekijkt welke revalidatie en prothese voorziening er in uw nieuwe situatie mogelijk zijn. De mogelijkheden daarvan hangen sterk af van uw lichamelijke conditie, bijkomende ziekte of gebreken, het amputatieniveau en de amputatiestomp, maar ook van de wil om te leren lopen. Ook de duur van uw verblijf in het ziekenhuis is onder andere afhankelijk van deze factoren.

Het ontslag

Afhankelijk van de situatie is het mogelijk dat u na ontslag uit het ziekenhuis de revalidatie voortzet op een afdeling revalidatie in een verpleeghuis of revalidatiecentrum. Wanneer speciale thuishulp (gezinszorg of wijkverpleging) nodig is, wordt die vanuit het ziekenhuis geregeld. 

Leven met uitklapper, klik om te openen

Meer informatie

Wanneer u een prothese gaat gebruiken, heeft u wellicht behoefte aan meer informatie en lotgenotencontact. Bij de patiëntenvereniging kunt u hiervoor terecht.

Korter maar krachtig

Postbus 85238 

3508 AE Utrecht 

www.kortermaarkrachtig.com

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.30 tot 16.00 uur.