Bij kinderen met hoog-risico neuroblastoom kan immuuntherapie zowel stimulerende als remmende effecten op het afweersysteem veroorzaken. Deze bevinding van onderzoekers van het UMC Utrecht en het Prinses Máxima Centrum voor Kinderoncologie in Utrecht biedt nieuwe inzichten voor het verbeteren van de timing van behandeling én voor nieuwe therapiestrategieën die het ‘vechtvermogen’ van het afweersysteem vergroten.

Neuroblastoom is een vorm van kinderkanker met een hoge sterftekans. Ondanks intensieve behandeling - waaronder immuuntherapie - is de prognose van hoog-risico neuroblastoom nog steeds slecht. Steeds meer onderzoek toont aan dat het ‘vechtvermogen’ van het immuunsysteem belangrijk is voor het resultaat van een neuroblastoombehandeling. Er wordt echter vaak geen rekening gehouden met de immuun status van de patiënt en de effecten van immuuntherapie op het afweersysteem. Daarom onderzochten onderzoekers van het Centrum voor Translationele Immunologie van het UMC Utrecht in samenwerking met het Prinses Maxima Centrum voor Kinderoncologie in Utrecht het ‘vechtvermogen’ van afweercellen in het bloed van hoog-risico neuroblastoompatiënten.

Vechtvermogen

In deze studie bij 25 neuroblastoompatiënten (mediane leeftijd bij diagnose 3,9 jaar) zagen de onderzoekers zowel stimulerende processen als processen die het vechtvermogen verminderen van de verschillende soorten afweercellen, waaronder leukocyten, lymfocyten, monocyten, neutrofielen, eosinofielen en specifieke subgroepen van lymfocyten (B-cellen, NK-cellen, T-cellen). Ze onderzochten dit zowel op het moment van diagnose als tijdens immuuntherapie met dinutuximab, een monoklonaal antilichaam gericht tegen het glycolipide GD2 op het oppervlak van neuroblastoomkankercellen. De onderzoekers toonden aan dat het algehele vechtvermogen van het immuunsysteem van neuroblastoompatiënten zowel bij de diagnose als tijdens de therapie verzwakt was. Bovendien zagen de onderzoekers aanzienlijke variatie tussen patiënten, hetgeen de verschillen in werkzaamheid van therapie tussen patiënten zou kunnen verklaren.

Translationeel immunoloog en senior auteur van de publicatie dr. Stefan Nierkens concludeerde: "Onze studie met functionele monitoring van het afweersysteem biedt inzichten voor het verbeteren van de timing van immuuntherapie en voor nieuwe therapiestrategieën die het vermogen van afweercellen kunnen versterken om terugval bij kinderen met een hoog-risico neuroblastoom te voorkomen."

Neuroblastoom

Neuroblastoom is een kankersoort die zich vormt in zenuwweefsel. Symptomen kunnen zijn: botpijn, een knobbel in de buik, nek of borst, of een pijnloze blauwachtige knobbel onder de huid. De kanker is onderverdeeld in risicogroepen op basis van leeftijd, tumorstadium en aanwezigheid van bepaalde genetische componenten. De behandeling bestaat uit chemotherapie, stamceltransplantatie, chirurgie, lokale bestraling en/of immunotherapie. Neuroblastoom met een laag risico bij baby's geeft doorgaans een goed resultaat met een operatie of gewoon observatie. Bij hoog-risico neuroblastoom is de 5-jaars overleving zonder terugkeer van de ziekte minder dan 50 procent, ondanks agressieve behandeling. Het is de meest voorkomende extracraniële solide tumor bij kinderen, goed voor ongeveer 15 procent van alle sterfgevallen door kinderkanker.

Artikel

Szanto CL, Cornel AM, Tamminga SM, Delemarre EM, de Koning CCH, van den Beemt DAMH, Dunnebach E, Tas ML, Dierselhuis MP, Tytgat LGAM, van Noesel MM, Kraal KCJM, Boelens J-J, Huitema ADR, Nierkens S. Immune monitoring during therapy reveals activitory regulatory immune responses in high-risk neuroblastoma. Cancers 2021;13:2096