Eigenlijk zou ze 20 maart 2020 promoveren in het mooie Utrechtse Academiegebouw. Maar door de coronamaatregelen liep alles anders. Uiteindelijk werd ze de eerste promovendus binnen het Hersencentrum die promoveerde tijdens een online ceremonie op 21 april. Vijf vragen aan dr. Gijsje Snijders.

Wat heb je onderzocht in je phd-traject?
Een geactiveerd immuunsysteem, zoals je ook ziet tijdens een ontstekingsreactie, kan de drijvende kracht zijn achter de ontwikkeling van stemmingsstoornissen. Genetische, epidemiologische, en laboratoriumstudies tonen een verband tussen stemmingsstoornissen en het immuunsysteem. Ontstekingsstoffen in het bloed kunnen de bloed-hersenbarrière passeren en invloed uitoefenen op belangrijke signaalstoffen in de hersenen. Maar de exacte betrokkenheid van het immuunsysteem in de bipolaire en depressieve stoornis moet nog worden opgehelderd. Daarom heb ik in mijn promotieonderzoek drie dingen gedaan:

• Belangrijke immuunmarkers onderzocht in het bloed van patiënten met een verhoogd risico op de ontwikkeling van stemmingspathologie
• Verschillende antilichamen onderzocht in het bloed van patiënten met een bipolaire stoornis of postpartum psychose
• Immuuncellen van de hersenen (microglia) onderzocht in postmortem breinweefsel van patiënten met een bipolaire of depressieve stoornis.

Aan de hand van deze bevindingen heb ik in de discussie uiteengezet hoe de waargenomen immuunveranderingen in het bloed gerelateerd zijn aan (immuun)afwijkingen in de hersenen en mogelijk stemmingspathologie kunnen verklaren. 

Wat dacht je toen al de strenge maatregelen door het coronavirus van kracht werden?

Het was een stressvolle periode. Ik woon en werk op dit moment in New York als postdoc. Op de dag dat ik naar Nederland zou vliegen voor mijn promotie, kondigde president Trump aan dat er een inreisverbod inging. Daardoor zou ik niet meer terug naar de Verenigde Staten kunnen keren als ik mijn proefschrift in Utrecht verdedigd zou hebben. Op dat moment was het nog onzeker of mijn promotie door zou gaan in Nederland. Uiteindelijk heb ik besloten om niet naar Nederland af te reizen en uit te zoeken of het mogelijk was om alsnog op die dag digitaal te promoveren. Receptie, diner en feest heb ik moeten afzeggen. Twee dagen later bleek dat ook alles in Nederland ‘on hold’ werd gezet, dus gelukkig had ik een goede keus gemaakt.

Hoe ging dat nou, zo’n digitale ceremonie?

De Universiteit Utrecht heeft goed zijn best gedaan om de digitale promotie zo veel mogelijk te laten lijken op de ‘normale’ promotie. Zo was er een ‘virtueel zweetkamertje’ waar ik als promovenda samen met mijn paranimfen en de pedel de ceremonie doorsprak, waarna ik naar de ‘virtuele senaatszaal’ werd geleid. De ceremonie werd geopend door de voorzitter en na 45 minuten vragen van de opponenten, luidde de pedel een belletje en klonk “Hora Est’’. De opponenten, promotoren en co-promotoren vertrokken naar een ‘virtuele beraadskamer’ om overleg plegen. Daarna kwam het verlossende woord en mocht ik de eed afleggen. De laudatio werd uitgesproken door mijn promotor en de opponenten kregen de gelegenheid om nog een kort woordje te richten tot mij. De felicitaties van de opponenten waren zeer persoonlijk, iets wat ik niet eerder heb opgemerkt tijdens ‘normale’ promoties. Misschien kwam dat door de intieme setting die door de ‘digitale omgeving’ gecreëerd was. Familie, vrienden en collega’s konden meekijken via een videoconnectie die tot stand was gebracht. Als promovenda had ik geen idee wie ‘digitaal aanwezig’ waren om naar mijn promotie te kijken. Na afloop heb ik een korte digitale borrel gehouden met collega’s en familie. Een voordeel van promoveren via een videoconnectie is dat alleen het bovenste gedeelte van je lichaam formeel gekleed hoeft te zijn. Ik was nog in twijfel om naast sneakers ook nog een trainingsbroek aan te trekken…

Ga je het feestje later nog inhalen?
Ik hoop in november in Nederland een groot feest te kunnen geven voor collega’s, familie en vrienden. In augustus is er een baby op komst, dus dat kan dan ook gelijk gevierd worden. Voordeel is dat ik dan ook weer een glaasje mag drinken. 

Hoe ziet je toekomst eruit, wat is de volgende stap in je carrière?

Ik blijf nog een tijdje in de Verenigde Staten om verder te gaan met mijn werk als postdoc in het laboratorium van Dr. L. de Witte (psychiatrie) en Dr. T. Raj (neurogenetica) dat verbonden is aan de Icahn School of Medicine Mount Sinai Hospital. Daarna zal ik naar Nederland terugkeren om het restant van mijn opleiding tot kinder- en jeugdpsychiater af te ronden. Ik hoop in de toekomst mijn klinische werk als kinder- en jeugdpsychiater met onderzoek in de biologische psychiatrie te kunnen combineren in de academie.