Door een ziekte of ongeval bent u geconfronteerd met het overlijden van een naaste. Misschien totaal onverwacht staat u nu de taak het verlies van deze naaste te verwerken. Zakelijke beslissingen lopen vaak dwars door alle gevoelens heen. Veel mensen hebben in deze verwarrende periode behoefte aan informatie en advies.
Binnen de afdeling Spoedeisende Hulp van het UMC Utrecht is een brochure ontwikkeld voor naasten. In deze brochure ‘Verlies van een naaste’ geven wij informatie, over zowel zakelijke als emotionele aspecten, die in de dagen na het overlijden van nut kunnen zijn. De brochure is bedoeld als aanvulling op de gesprekken die u met de arts en verpleegkundige heeft gevoerd.
Wij spreken in de brochure over uw naaste. Dit kan uw man, vrouw, vriend, vriendin, broer, zus, moeder, vader of kind zijn. Geen twee situaties zijn hetzelfde. Ook het moment waarop u dit leest kan heel verschillend zijn.
We hopen dat u zich enigszins zult herkennen in deze brochure.
Artsen en verpleegkundigen afdeling Spoedeisende Hulp UMC Utrecht
Praktische gang van zaken na het overlijden uitklapper, klik om te openen
In een korte tijd heeft u kennis gemaakt met de Spoedeisende Hulp van het UMC Utrecht. Daar heeft uw naaste alle beschikbare behandelingen gekregen. De behandelend arts en verpleegkundige zullen proberen u uitleg te geven over het ziektebeeld of over de gevolgen van een ongeval.
Direct na het overlijden
Na het overlijden stelt een arts officieel vast dat uw naaste is overleden en hij of zij ondertekent de overlijdensakte. Dit is wettelijk verplicht. Het is niet altijd duidelijk waaraan uw naaste is overleden. Om de doodsoorzaak vast te stellen zal de arts u vragen of er obductie mag plaatsvinden. U hebt het recht dit te weigeren.
Bij obductie of sectie worden alle inwendige organen bekeken en kleine weefselstukjes verzameld om later onder de microscoop te bekijken. Het onderzoek wordt verricht door een patholoog, een gespecialiseerde arts. Hiermee zal misschien de uiteindelijke doodsoorzaak en/of eventuele erfelijke aandoeningen worden vastgesteld. Als u toestemming geeft, vindt de obductie binnen 24 uur na het overlijden van uw naaste plaats. Vanzelfsprekend krijgt u tijd om op gepaste wijze afscheid te nemen. Ook na obductie is het mogelijk om uw naaste te zien.
De definitieve uitslag van dit onderzoek krijgt u na ongeveer zes weken. U kunt hiervoor een afspraak maken met de specialist die uw naaste heeft behandeld.
Orgaandonatie
Het kan zijn dat uw naaste zich heeft laten registreren als donor van organen en/of weefsels. Na het overlijden raadpleegt de behandeld arts het donorinformatiesysteem. Wanneer uw naaste niet als donor geregistreerd staat kan de arts u alsnog om toestemming vragen voor donor van weefsel en/of organen.
Niet natuurlijke dood
Wanneer het overlijden door een ongeval, misdrijf of vermoeden daartoe is ontstaan, is uw naaste een niet natuurlijke dood gestorven en moet hij of zij gezien worden door een gemeentelijke lijkschouwer. Deze zal beslissen of er een gerechtelijke obductie verricht moet worden of het lichaam van uw naaste vrijgegeven kan worden.
Na besluit van een gerechtelijke obductie is het door justitie niet toegestaan om alleen bij uw naaste aanwezig te zijn. Als team van de Spoedeisende Hulp zijn we verplicht ons aan deze regel van justitie te houden.
Laatste verzorging
Nadat de arts het overlijden heeft vastgesteld, verzorgt de verpleegkundige van de Spoedeisende Hulp uw naaste. De verzorging bestaat uit het opfrissen van de overledene en het verwijderen van het overtollige materiaal zoals apparatuur en infusen. De medewerker van de uitvaartonderneming zal voor de laatste verzorging zorg dragen, zoals het aantrekken van de gewenste kleding.
Na de laatste verzorging van de verpleegkundige krijgt u zolang als nodig is de gelegenheid om bij uw naaste te zijn. Daarna wordt uw naaste naar het mortuarium gebracht, waar de verzorging van uw naaste verder plaats zal gaan vinden. Het is mogelijk dat een medewerker van de uitvaartonderneming de overledene vanaf het mortuarium naar huis brengt.
Een andere mogelijkheid is dat de overledene naar een rouwcentrum overgebracht wordt. Meestal worden hierover afspraken gemaakt bij het inschakelen van de uitvaartondernemer.
Rond de uitvaart
Misschien hebt u ooit met uw naaste gesproken over de begrafenis dan wel crematie, maar de kans is groter dat dit een onbesproken onderwerp is geweest. De uitvaartonderneming zal u hierbij begeleiden en in overleg met hun kunt u bepalen hoe u dit verzorgd wilt hebben. De verantwoordelijkheid voor de organisatie ligt bij de nabestaanden.
Normaal gesproken moet iemand binnen vijf dagen na overlijden begraven of gecremeerd worden. De sterfdag zelf wordt niet meegerekend. Het is goed om te weten dat de begrafenisondernemer uitstel kan aanvragen bij de gemeente als hiervoor dringende redenen zijn.
Kinderen en de uitvaart
Wanneer er kinderen in het gezin zijn, zult u zich mogelijk de vraag stellen of u hen mee moet nemen naar de begrafenis of crematie. Dit is natuurlijk afhankelijk van de situatie van het kind, maar meestal is het goed om uw kind mee te nemen.
Het beleven van de begrafenis of crematie helpt kinderen om een duidelijk(er) besef van het overlijden te krijgen en dit helpt om het verlies te verwerken. Dit geldt ook voor jonge kinderen. U kunt uw kinderen bijvoorbeeld vragen om tekeningen te maken of bloemen te plukken om in de kist te leggen. Zorg dat er iemand tijdens de plechtigheid aanwezig is die zich over de kinderen kan ontfermen als u het even niet meer aankunt.
De eerste dagen na het overlijden van uw naaste uitklapper, klik om te openen
De eerste dagen na het overlijden van een naaste, zijn meestal druk en hectisch. Er moet van alles geregeld worden. U heeft misschien veel mensen om u heen en er kan veel bezoek zijn. Als de uitvaart achter de rug is, kan het opeens heel stil en eenzaam zijn.
Iemand verliezen is een ingrijpende gebeurtenis waar u zowel lichamelijk als emotioneel gevolgen van zult ondervinden. Iedereen verwerkt het verlies op een eigen manier. ‘Normale’ verliesverwerking bestaat niet.
Sommige nabestaanden voelen zich rustig of bijna gevoelloos, alsof zij ‘verlamd’ zijn. Dit is een reactie die lichaam en geest beschermt tegen een ‘te veel’ aan verdriet. Het gevoel van verlamming zal na verloop van tijd afzwakken en er zal ruimte komen voor het eigenlijke beleven van het verlies.
Anderen zullen veel eerder een gevoel van verdriet, verzet of woede voelen opkomen. Ook kunnen er momenten van positieve gevoelens, blijheid en vrolijkheid zijn. Nabestaanden voelen zich hier soms schuldig over, terwijl ook deze gevoelens heel normaal zijn. De wisselende gevoelens kunnen op de meest onverwachte momenten naar boven komen. Kortom, rouwen doet ieder mens verschillend en ieder zal dat op een eigen manier uiten en beleven.
Nazorg uitklapper, klik om te openen
Verpleegkundige en/of behandelend specialist
Mocht u nog vragen hebben over de zorg die op de afdeling Spoedeisende Hulp geboden is, toen uw naaste overleden is, dan kunt u met ons contact opnemen via ons emailadres: seh@umcutrecht.nl.
Ook als u behoefte heeft aan een nagesprek met de behandelend specialist, kunt u dit via dit emailadres kenbaar maken.
Het nagesprek met de behandeld specialist vindt dan plaats op de polikliniek, ongeveer zes weken na het overlijden. Daarbij kan, wanneer er bij uw naaste een obductie heeft plaatsgevonden, de definitieve uitslag van alle onderzoeken worden besproken. Eventueel kunnen de behandelend specialist en de verpleegkundige, die voor uw naaste hebben gezorgd, ook samen een gesprek met u aangaan.
Het nagesprek kan u in verwarring brengen, omdat u de periode van overlijden mogelijk herbeleeft. Wij raden u aan om een voor u vertrouwd persoon mee te vragen naar het gesprek en de vragen die u hebt van te voren op papier te zetten en mee te nemen.
Andere instanties Hebt u het gevoel dat u hulp nodig heeft of dat u met iemand wilt praten over uw gevoelens en gedachten? Ervaart u uw rouw als te langdurig of weet u zich geen raad met de intensiteit van uw gevoelens? Aarzel dan niet om hulp te zoeken. Hulp kan gegeven worden door een deskundige, zoals uw huisarts, uw pastor, een maatschappelijk werker, rouwbegeleider of psycholoog. Ook een lotgenotengroep kan steun bieden.
Aanvullende informatie uitklapper, klik om te openen
Algemeen
UMC Utrecht
Afdeling Spoedeisende Hulp telefoonnummer: 088 75 666 66 Inlichtingen rouwkamers telefoonnummer : 088 75 565 40 (werkdagen), in het weekend en op feestdagen bereikbaar via telefoonnummer: 088 75 555 55
IKON pastoraat
Oecumenische organisatie, individuele gesprekken met geestelijk verzorgers
Telefoonnummer 035 62 155 55
Website: www.ikonpastoraat.nl
Maatschappelijk werk
- Bij het algemeen Maatschappelijk werk kunt u terecht met talloze vragen en problemen, bijvoorbeeld:
- problemen in de omgang met anderen zoals partner, kinderen, ouders, huisgenoten, buren, collega’s, klasgenoten…..
- problemen bij verwerking van ingrijpende gebeurtenissen: overlijden
- vragen rondom eigen functioneren
- vragen over regelingen, uitkeringen, wetgeving, financiën
- problemen met instanties
Via uw huisarts kunt u in contact komen met het maatschappelijk werk bij u in de buurt.
De Luisterlijn
Soms is het fijn om met iemand te kunnen praten. Om uw verhaal kwijt te kunnen, samen oplossingen voor een probleem te bedenken of alleen maar even contact te hebben. Een goed opgeleide vrijwilliger heeft dag en nacht echt aandacht voor u.
Telefoonnummer 0900 0767
U kunt ook chatten of mailen: ehulp@deluisterlijn.nl
Website: www.deluisterlijn.nl
Stichting Lotgenotencontact
De Stichting Lotgenotencontact heeft ten doel het met elkaar in contact brengen van lotgenoten. Een lotgenoot is iemand die door lichamelijke, psychische of sociale oorzaak in een niet zelf gekozen situatie zit en die behoeft heeft op basis van wederkerigheid de ervaring met een ander te delen.
Telefoonnummer 0229 262 54
E-mail: info@lotgenoten.nl
Website: www.lotgenotencontact.info
Slachtofferhulp Nederland
Slachtofferhulp Nederland helpt na een misdrijf, verkeersongeluk of calamiteit.
Telefoonnummer: 0900 0101
Website: www.slachtofferhulp.nl
Vereniging Verkeersslachtoffers
Een spreekbuis en platform voor al diegenen die met de gevolgen van een ernstig verkeersongeval te maken hebben gekregen.
Telefoonnummer 088 88 765 00
Website: www.verkeersslachtoffers.nl
Landelijk Steunpunt Rouw
Als er iemand in je omgeving overleden is, komt er een veel op je af. Wanneer je een directe nabestaande bent, moet je direct heel veel dingen regelen. Het is dan moeilijk om ook ruimte te hebben voor alle emoties die je voelt. Het landelijk steunpunt rouw wil op zowel emotioneel als zakelijk gebied hulp en advies bieden.
Telefoonnummer 033 46 168 96
Website: www.steunbijverlies.nl
Kinderen en jongeren
Stichting Achter de Regenboog
Stichting ‘Achter de Regenboog’ is er voor kinderen en jongeren die van dichtbij te maken hebben (gehad) met het overlijden van een dierbare. De stichting staat ouders en verzorgers bij met steun en raad in de periode voor, tijdens en na het overlijden.
Telefoonnummer 030 23 682 82 (op werkdagen van 9.00-13.00 uur)
Telefoonnummer 0900 233 41 41 (informatie- en advieslijn, bereikbaar op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 9.00-11.00uur, €0.15 per min)
Website: www.achterderegenboog.nl
Stichting Make a Memory
Stichting ‘Make a Memory’ fotografeert op verzoek van ouders en via bemiddeling van zorgprofessionals ernstig zieke, terminale en overleden kinderen in de leeftijd tot zestien jaar. De foto’s bieden de ouders troost en een blijvende herinnering en kunnen wezenlijk helpen bij de verwerking van het verlies. Website: www.makeamemory.nl