Oogziekte van Graves

De oogziekte van Graves is de meest voorkomende oogkasaandoening. Het is tevens de meest voorkomende oorzaak van uitpuiling van de ogen. De oogziekte van Graves ontstaat door een afweerreactie (auto-immuun ontsteking) tegen de schildklier en soms ook tegen het oogkasweefsel. Een deel van de patiënten met de oogziekte van Graves krijgt ook oogkasafwijkingen. Dit wordt veroorzaakt door een ontsteking van de weefsels in de oogkas.

Mijn patiënt doorverwijzen

Symptomen uitklapper, klik om te openen

De oogziekte van Graves kan variëren van heel mild tot heel ernstig. In de milde gevallen is er alleen sprake van een wat droog gevoel van de ogen, soms een drukgevoel achter de ogen. In de ernstigere gevallen kunnen  de  volgende klachten en symptomen bestaan:

• Roodheid van de ogen en/of oogleden.
• Tranen.
• lichtschuwheid.
• Droogheid van het hoornvlies.
• Zwelling van de oogleden.
• Dubbelzien.
• Pijn bij oogbewegingen of ook bij recht vooruit kijken.
• Druk achter de ogen.
• Verminderd zien, door een zweer op het hoornvlies of door druk op de oogzenuw.

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

De oorzaak en het ontstaan van de ziekte van Graves is nog niet helemaal bekend. Wel is duidelijk dat het om een ontstekingsziekte gaat, waarschijnlijk op basis van auto-immuniteit. De ontstekingsreactie verzaakt zwelling en een verminderde functie van de weefsels in de oogkas.  Vrouwen zijn zes keer zo vaak aangedaan als mannen. Er is een zekere erfelijkheid; in sommige families komt het meer voor. De oogziekte van Graves kan op alle leeftijden voorkomen, maar het meest tussen de leeftijd van veertig en vijftig jaar.

Roken heeft een nadelige invloed op de oogziekte van Graves, en kan met name de ernstige vorm verergeren. Stress kan een uitlokkende factor zijn voor het ontstaan van de ziekte.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Om  de diagnose oogziekte van Graves te stellen zullen we uitgebreid met u praten (de anamnese) en krijgt  u een uitgebreid oogheelkundig onderzoek. Vaak vragen we naar foto’s van voor de ziekte, om het verschil in uiterlijk te beoordelen. Daarnaast krijgt u een orthoptisch onderzoek, waarbij het dubbelzien,  de oogstand en oogbewegingen nauwkeurig in kaart worden gebracht. Verder kunt u te maken krijgen met de volgende onderzoeken:

• Bloedonderzoek (om de schildklierfunctie te bepalen en de antistoffen te meten die bij de ziekte horen).
• CT scan van de oogkas (meestal wordt er ook een CT scan van de oogkas verricht om de toestand van de oogspieren, de oogzenuw en het oogkasvet te kunnen beoordelen).
• Gezichtsveldonderzoek (indien het gezichtsvermogen verminderd is).

Wat moet u meenemen?

Het is handig als wij gegevens hebben van de endocrinoloog die de schildklier behandelt (indien we deze informatie nog niet hebben). Ook zullen we vragen naar foto’s van uw gezicht van voor de ziekte, om het verschil in uiterlijk te kunnen beoordelen.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

De oogziekte van Graves kent twee fases: de actieve en de uitgebluste. Bij de actieve fase zijn er behandelmogelijkheden.

In de actieve fase kan er afhankelijk van de ernst van de ziekte een ontstekingsremmende behandeling gegeven worden. Bij milde klachten wordt er Selenium voorgeschreven. Dit is een voedingssupplement, waarvan het aangetoond is dat het werkt bij patiënten met een milde tot matig actieve ziekte. Selenium wordt helaas niet vergoed door de verzekering. Verder worden er vaak kunsttranen voorgeschreven tegen de droogte en lichtschuwheid van de ogen.

Bij patiënten met een ernstiger actieve oogziekte kunnen we behandelen met prednison, een sterke ontstekingsremmer. Dit kan met pillen of met een infuus, waarvoor u dan drie dagen opgenomen moet worden. De pillen worden meerdere weken tot maanden gebruikt. Het voordeel van het infuus is dat het sneller werkt en wat minder bijwerkingen geeft. Soms is een herhaling van de behandeling na een maand nodig.

In uitzonderlijke gevallen moet er een spoedoperatie verricht worden als de oogzenuw bekneld is en er niet voldoende effect van de prednison is. Deze behandeling heet de swinging eyelid decompressie. Er moet dan een decompressie van de oogkas uitgevoerd worden.

In sommige gevallen van een actieve oogziekte van Graves, waarbij klachten van dubbelzien op de voorgrond staan wordt er gekozen voor bestraling van de oogkas. Dit is een bestraling met een lage dosis, die ontstekingsremmend werkt en eigenlijk nauwelijks bijwerkingen heeft. Deze bestraling duurt gemiddeld twee weken.

Als de actieve fase voorbij is en er toch nog verschijnselen zijn van uitpuiling van de ogen, dubbelzien of zwelling van de oogleden kunnen er een of meerdere operaties gepland worden om deze te verhelpen.

Wat kunt u zelf doen

• Stoppen met roken.
• Stress vermijden.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Meer informatie

Als er afwijkingen aan de ogen ontstaan, kunnen de oogspieren, de oogleden en het vet in de oogkas ontstoken raken en daardoor opzwellen. Als de oogspieren ontstoken zijn kunnen er dubbelbeelden ontstaan. Door het toegenomen volume van de weefsels in de oogkas kan het voorkomen dat de ogen naar voren komen, de oogleden gezwollen zijn en de ogen wijd open staan, wat een verschrikte blik kan veroorzaken.

De oogziekte van Graves kent een actieve fase en een uitgebluste fase. In de actieve fase staan de ontstekingsverschijnselen op de voorgrond, zoals roodheid en pijn. In de rustige fase blijven er soms restverschijnselen bestaan die eventueel operatief verholpen kunnen worden. De duur van de, in principe eenmalige, actieve fase varieert van enkele maanden tot enkele jaren.

Meer informatie over de Ziekte van Graves leest u hier. Voor meer informatie over de oogziekte van Graves kunt u terecht bij de Schildklier Organisatie Nederland (SON).

Tijdens de zogenaamde Graves spreekuren in het UMC Utrecht is er vaak een vertegenwoordiger van de patiëntenvereniging aanwezig die u folders en praktische informatie kan geven en daarbij ook uit persoonlijke ervaring kan informeren.

Specialisatie

De afdeling oogheelkunde van het UMC Utrecht heeft een topreferente functie voor oogkasaandoeningen en met name voor de oogziekte van Graves. Door jarenlange ervaring en nauwe samenwerking met de afdeling endocrinologie en de patiëntenvereniging voor de oogziekte van Graves, krijgt u de beste behandeling. Er worden ook patiënten uit andere academische ziekenhuizen doorverwezen voor deze aandoening naar het UMC Utrecht.

Emotionele gevolgen

De oogziekte van Graves kan enorme gevolgen hebben voor uw sociale leven. Met name het vaak sterk veranderde uiterlijk en de soms niet van buiten te herkennen klachten kunnen tot grote onzekerheid en onbegrip leiden. Ook kunnen de klachten van dubbelzien het autorijden en het werk beperken. Uitleg over en erkenning van de ziekte is van groot belang. Het is zeer aan te raden om een partner of vriend(in) mee te nemen naar de eerste ziekenhuis bezoeken.

Vooruitzichten

De oogziekte van Graves is in principe een eenmalige aandoening. De duur van de ziekte kan variëren van enkele maanden tot meerdere jaren. Heel zelden komt de ziekte terug. Dit is echter een grote uitzondering.

Wel is het zo dat ook na volledige behandeling er soms wat restverschijnselen blijven. Deze kunnen bestaan uit:

• Vermoeide ogen.
• Droge ogen.
• Pijn bij de oogbewegingen.

Polikliniek Oogheelkunde

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Voor uitgebreide informatie over dit ziektebeeld kunt u de patiëntfolder doornemen.

Lees meer in de patiëntfolder

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Oogheelkunde
• Verpleegafdeling Oogheelkunde (D5 west)
• Specialisme Oogheelkunde

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 tot 11.30 uur en tussen 13:00 en 16:00 uur.