Patellofemoraal pijnsyndroom

Het patellofemoraal pijnsyndroom is de medische benaming voor pijnklachten rond de knieschijf (patella). De pijn kan optreden bij belasting zoals wandelen, hardlopen, traplopen, fietsen en neemt na inspanning vaak toe bij zitten met gebogen knieën.

• Mijn patiënt doorverwijzen

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

Hoe het ontstaat

Er zijn verschillende oorzaken die een rol spelen bij het ontstaan en onderhouden van de pijnklachten rondom de knieschijf. Vaak spelen meerdere factoren een rol:

Belastingniveau

Factoren die een rol kunnen spelen rondom belasting:

• Inactiviteit of juist overbelasting (te snel, te veel).
• Overmatige lenigheid (hypermobiliteit).
• Harde ondergrond.
• Verkeerd schoeisel.
• Doorgemaakte knieblessure.

Statiekafwijkingen

Factoren waardoor de knieschijven meer naar binnen of buiten draaien:

• Overmatige binnenwaartse afwikkeling van de voeten (hyperpronatie).
• Plat- of holvoeten.
• Standafwijkingen van de benen: X- of O- benen.
• Beenlengte verschil.

Spierzwakte en coördinatie

• Zwakte 4-koppige bovenbeenspier de m. quadriceps (met name binnenste deel).
• Onvoldoende bekken- en rompstabiliteit.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Om de diagnose patellofemoraal pijnsyndroom te stellen, zal de sportarts of orthopedisch chirurg een vraaggesprek (anamnese) en een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de knie, maar ook de romp, heupen, enkels en voeten worden nagekeken om eerder genoemde statiekafwijkingen op het spoor te komen. De knie zelf wordt uitvoerig onderzocht om andere oorzaken van kniepijn uit te sluiten.

Soms is het nodig om aanvullend onderzoek te doen om andere oorzaken van kniepijn uit te sluiten, zoals:

• Röntgenfoto van de knie en speciale opnames van de knieschijf
• MRI-scan van de knie

Behandeling uitklapper, klik om te openen

De behandeling van patellofemoraal pijnsyndroom bestaat uit vier pijlers en is bedoeld om de pijn te verminderen en de functie van de knie te verbeteren.

De vier pijlers zijn:

• Balans tussen belasting en belastbaarheid: rust roest en overdaad schaadt. Een juiste balans tussen belasting en rust geeft de grootste kans op geleidelijke verbetering van de klachten en verbetering van de belastbaarheid.
• Intensief oefenprogramma: het belangrijkste van de behandeling is het oefenprogramma. Dit is effectief in het laten afnemen van de klachten maar heeft ook een beschermende (preventieve) werking. Door het verbeteren van kracht en stabiliteit van de benen, neemt de kans op nieuwe klachten duidelijk af.
• Bewustwording van coördinatie: controle over de bewegingen in de heup, knie en enkel zijn de spil in behandeling en preventie. Specifieke training voor coördinatie en stabiliteit van benen en romp zijn daarom essentieel als onderdeel van de behandeling.
• Statiek en schoeisel optimaliseren: indien er standsafwijkingen zijn die de klachten kunnen onderhouden, kan een individueel aangemeten ondersteunende zool en/of corrigerende loopschoenen de statiek mogelijk optimaliseren.

Andere mogelijke behandelingen zijn:

• Tapebehandeling (kinesio en McConnell) of brace: hiermee kan worden gepoogd de knieschijf in een betere positie te brengen. Op deze manier heeft u minder klachten tijdens het oefenen, waardoor u intensiever kan oefenen zonder pijn.
• Fysiotherapie: een (sport)fysiotherapeut kan u adviseren en begeleiden tijdens uw oefenprogramma. Ook kan de (sport) fysiotherapeut monitoren of de oefeningen de juiste zwaarte hebben, zodat het programma zoveel mogelijk aansluit bij uw situatie en belastbaarheid.

Tape bij Patellofemorale klachten

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Vooruitzichten

Patellofemorale pijnklachten kunnen erg hardnekkig zijn. De klachten gaan ondanks therapie niet altijd geheel over. Ook komt het voor dat mensen periodes hebben van opvlamming van de klachten met tussendoor klachtenvrije periodes. Om de kans op klachtenvrij sporten en bewegen zo groot mogelijk te maken, is een intensief oefenprogramma noodzakelijk. Een oefenprogramma in combinatie met optimaliseren van statiekafwijkingen en een goede balans tussen belasting en belastbaarheid geeft de grootste kans op genezing. 

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Meer informatie

Het is onduidelijk waardoor de pijn precies ontstaat. Vroeger werd gedacht dat de pijn in het kraakbeen tussen het dijbeen en de knieschijf ontstond, echter bevat kraakbeen geen zenuwen en kan dus geen pijnprikkel veroorzaken. Bij een verkeerde sporing van de knieschijf ontstaat er een ongunstige drukbelasting tussen de knieschijf en het bovenbeen. De ongunstige druk geeft mogelijk overbelasting van het bot en omliggende weefsels. Mogelijk ontstaat er zwelling in de botten en omdat er weinig ruimte is in het bot, geeft dat snel hoge druk in het bot. Dit wordt door de aanwezige pijnzenuwen doorgegeven als pijn. De plek van de pijn is niet goed aanwijsbaar. Bij belasting neemt de zwelling en het pijnlijke gebied toe en bij rust af. Bij zitten met gebogen knie kan de pijn toenemen omdat de knieschijf meer op het bot van het bovenbeen drukt. Strekken van de benen verlicht de pijn, dit wordt ook wel theaterkniefenomeen genoemd. 

De knieschijf

De knieschijf speelt een belangrijke rol in het overbrengen van krachten van de spieren van het bovenbeen (femur) naar het onderbeen (tibia). De knieschijf schuift door middel van glad kraakbeen over de groeve van het bovenbeen op en neer. De juiste sporing van de knieschijf is van meerdere factoren afhankelijk. 

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Centrum Mobility Clinic

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen