Door een onlangs ontwikkeld algoritme is een hersenaneurysma nu automatisch op te sporen en is de vorm en grootte driedimensionaal te meten. “Hierdoor krijgen we meer kennis over de vorm, groei en mogelijke instabiliteit van het aneurysma, en kunnen we een objectievere afweging maken voor een preventieve behandeling,” vertelt Irene van der Schaaf, neuro-interventie radioloog in het UMC Utrecht.

Een aneurysma is een zwakke plek in een slagader. De wand van het bloedvat is hier dunner, waardoor een uitstulping ontstaat. De vaatwand wordt hierdoor steeds dunner en uiteindelijk kan deze scheuren. Een aneurysma kan in alle slagaders ontstaan, waaronder in de slagader naar de hersenen. Als een aneurysma in de slagader naar de hersenen barst, ontstaat er een hersenbloeding in de ruimte tussen de hersenen en de schedel, een subarachnoïdale bloeding (sab). Hierbij is vaak sprake van hevige hoofdpijn, bewustzijnsverlies of neurologische uitvalsverschijnselen, zoals verlamming of een taalstoornis. Een half miljoen Nederlanders leeft met een ongebarsten aneurysma. Veel patiënten ervaren dit als een tikkende tijdbom.

Preventief behandelen
De ontwikkelde algoritmen maken het in een vervolgstap mogelijk om een precieze inschatting te kunnen maken hoe groot het risico is dat het aneurysma gaat barsten. Irene: “Via imaging-technieken, zoals een CT- of MRI scan, brengen we het aneurysma in de slagader van de hersenen in beeld. Met de ontwikkelde algoritmen kunnen we nu automatisch vorm verandering van het aneurysma in maat en getal uitdrukken, iets wat voorheen niet mogelijk was. Met kunstmatige intelligentie, maken we hierna een model om de kans van uitbarsten van een aneurysma te bepalen. Hierdoor kunnen we per patiënt een goede inschatting maken. Op basis hiervan wegen we samen met de patiënt af of we preventief behandelen of niet.”

Open science wedstrijd
De algoritmen zijn ontwikkeld in het kader van een multicentrische internationale ‘open science’ wedstrijd, georganiseerd door het UMC Utrecht, onder regie van onderzoeker in opleiding Kimberley Timmins en onder begeleiding van Hugo Kuijf, onderzoeker medische beeldanalyse en AI in het UMC Utrecht. In de wedstijd hebben de verschillende deelnemende umc’s, universiteiten en bedrijven hun eigen ontwikkelde software ingezet om te onderzoeken of deze het aneurysma automatisch kunnen opsporen en driedimensionaal vorm kunnen meten. Door nationaal en internationaal kennis te delen en techniek te verbeteren (open science) krijgen patiënten sneller toegang tot innovatieve diagnostiek en behandeling. De wedstrijd is gewonnen door Deutsches Krebsforschungszentrum (DKFZ), Duitsland en Nanjing University, China.