Rechten in de zorg

Op deze pagina vindt u een overzicht van uw rechten als patiënt. 

Informatierecht uitklapper, klik om te openen

Als patiënt hebt u recht op informatie in begrijpelijke taal. Alleen als u goed geïnformeerd bent, kunt u meedenken en meebeslissen over de behandeling. De zorgverlener moet u altijd mondeling informeren. Dit kan aangevuld worden met schriftelijke informatie. U hebt recht op informatie over:

• uw ziekte
• aard en doel van de behandeling of het onderzoek en van de uit te voeren verrichtingen
• gevolgen en risico’s daarvan
• andere methoden van behandeling of onderzoek die in aanmerking komen
• gevolgen van niet behandelen of niet onderzoeken
• de nazorg

Zo weet u wat er gaat gebeuren. En kunt u samen met de zorgverlener een goed besluit nemen. Begrijpt u iets niet? Of bent u iets vergeten? Vraag dan vooral om uitleg.

Informatie weigeren uitklapper, klik om te openen

Als u bepaalde informatie niet wilt, dan mag u informatie weigeren. Alleen als de zorgverlener denkt dat het voor u of voor anderen ernstig nadeel oplevert, kan hij de informatie toch geven.

Opnemen van gesprek in de spreekkamer uitklapper, klik om te openen

U mag het gesprek met uw zorgverlener in de spreekkamer opnemen (geluidsopname). Zo kunt u thuis nog eens rustig luisteren naar de informatie. Een opname van het gesprek kan u helpen om bijvoorbeeld een behandelkeuze te maken. Belangrijk om te weten:

• vraag van tevoren toestemming aan uw arts voor opname. Dit is niet verplicht, maar wel netjes
• de opname is alleen voor uzelf bedoeld. Zonder toestemming van de zorgverlener mag u de opname niet openbaar delen
• u mag géén filmpje opnemen of foto's maken van uw zorgverlener. Filmpjes en foto's kunnen de privacy van de zorgverlener schaden.

Praten over behandelwensen en -grenzen uitklapper, klik om te openen

Misschien zijn er ook grenzen die u stelt aan uw behandeling in het ziekenhuis. Het afzien van een bepaalde behandeling noemen we een ‘behandelbeperking’. Uw arts kan ook initiatief nemen om een behandelbeperking met u te bespreken. Dit gebeurt als een behandeling niet (meer) medisch zinvol is.

Bekijk de folder

Samen beslissen uitklapper, klik om te openen

U hebt het recht om zelf te beslissen over uw zorg. U beslist bijvoorbeeld of u een bepaald onderzoek wilt of niet. Natuurlijk kan uw arts met u meedenken en advies geven, vanuit de medische kennis. Maar alleen u weet wat voor u belangrijk is en wat u wilt en kunt. 

Toestemming geven uitklapper, klik om te openen

De zorgverlener heeft uw toestemming nodig voor het uitvoeren van een medische behandeling. U heeft altijd het recht om een behandeling te weigeren.

Als er sprake is van een ingrijpende of risicovolle behandeling (bijvoorbeeld bij een operatie) wordt de toestemming uitdrukkelijk gevraagd. Bij minder ingrijpende (be)handelingen gaan zorgverleners ervan uit dat u uw toestemming stilzwijgend heeft gegeven. Dit kan blijken doordat u de zorgverlener meehelpt, bijvoorbeeld door uw mouw op te stropen om bloed te laten prikken.

In sommige gevallen wordt uw toestemming ook verondersteld, bijvoorbeeld voor handelingen die bij een behandeling horen zoals het plakken van een pleister na een injectie. Als u toestemming geeft, dan verwacht de zorgverlener dat u meewerkt aan de behandeling. Bijvoorbeeld door adviezen op te volgen. Eenmaal gegeven toestemming kunt u altijd weer intrekken.

Toestemming delen medische gegevens

Het UMC Utrecht werkt soms samen met een andere zorginstelling voor uw behandeling. Dan is het belangrijk dat de betrokken zorgverleners de juiste gegevens van u hebben. Het UMC Utrecht deelt uw medische gegevens alleen als u daar toestemming voor geeft. U kunt uw toestemming geven of wijzigen via Mijn UMC Utrecht of bij de inschrijfbalie in de centrale hal bij de hoofdingang. 

We delen deze gegevens alleen als het noodzakelijk is voor uw behandeling. Een zorgverlener mag deze gegevens alleen bekijken als hij of zij betrokken is bij uw behandeling. Het gaat om de volgende gegevens:

• adresgegevens, Burgerservicenummer (BSN) en geboortedatum
• uw wensen over reanimatie
• medicijnen die u slikt en allergieën
• uw (medische) voorgeschiedenis
• medische beelden zoals mri-scans, röntgenfoto’s en de verslagen daarvan
• laboratoriumuitslagen
• brieven en verslagen over uw behandeling

Stoppen met een behandeling uitklapper, klik om te openen

U kunt een behandeling, zorg of medicijnen weigeren. Dat kan zelfs als u eerst wel toestemming hebt gegeven. Bespreek uw twijfel altijd met uw zorgverlener. De zorgverlener vertelt u wat de gevolgen zijn van uw besluit. Is het gevaarlijk dat u geen behandeling (meer) wilt? Dan moet de zorgverlener dat heel duidelijk zeggen. Bespreek het op tijd als u wilt stoppen met een behandeling. Anders kan de zorgverlener u hiervoor laten betalen. De zorgverlener respecteert uw beslissing.

Zijn er behandelingen die u echt niet wilt? Dan is het goed om dit op te schrijven in een wilsverklaring (of wilsbeschikking). Een voorbeeld daarvan is een ‘niet-reanimatieverklaring’ of een ‘behandelverbod’.

Een tweede mening (second opinion) uitklapper, klik om te openen

U hebt het recht om een tweede mening te vragen. In het Engels heet dat ‘second opinion’. Dat is het oordeel of advies van een andere arts. U hebt daar geen toestemming voor nodig, ook niet van uw eigen zorgverlener. Het is wel goed om er met hem over te praten. Degene die een tweede mening geeft, neemt de behandeling niet over.

Bespreek een verzoek om een tweede mening (second opinion) van tevoren met uw zorgverzekeraar. Als de zorgverzekeraar de kosten niet accepteert, moet u deze namelijk zelf betalen.

Uw dossier inzien uitklapper, klik om te openen

U (en uw wettelijke vertegenwoordiger deels) hebben het recht om uw dossier te lezen. Wilt u uw dossier inzien? Vraag dan een kopie aan via het formulier aanvragen kopie dossier:

Uw dossier wijzigen uitklapper, klik om te openen

Als u (of uw wettelijk vertegenwoordiger) vindt dat gegevens in uw dossier feitelijk onjuist zijn of onvolledig, kunt u de behandelend arts vragen om deze te wijzigen of aan te vullen. Ook kunt u vragen om uw eigen (aanvullende) verklaring aan het dossier toe te voegen. Dit kunt u doen door onderstaand formulier in te vullen.

Uw dossier vernietigen uitklapper, klik om te openen

U kunt een verzoek doen voor het vernietigen van uw dossier. Vul daarvoor onderstaand formulier in.

Houd er rekening mee dat niet alle gegevens kunnen worden verwijderd. Voor uw medische gegevens gelden verplichte bewaartermijnen. Meer informatie hierover leest u hieronder bij ‘Bewaartermijn van uw dossier’.

Inzien wie inzage heeft gehad in uw dossier uitklapper, klik om te openen

Wilt u weten wie er inzage heeft gehad in uw medisch dossier?
In principe hebben alleen de zorgverleners waarmee u een behandelrelatie hebt, toegang tot uw medisch dossier. U mag als patiënt een overzicht opvragen van wie uw gegevens hebben ingezien. Zorgaanbieders zijn wettelijk verplicht om bij te houden wie uw dossier hebben ingezien. Dit heet "logging van medische gegevens" en is opgenomen in artikel 15e van de Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de. Daarnaast zijn er normen over informatiebeveiliging in de zorg, de NEN-normen. Logging is het vastleggen van wie, waar, wanneer, data heeft ingevoerd, aangepast en ingezien.

Als u wilt weten wie u dossier heeft ingezien, dan kunt u dit via het formulier ‘VERZOEK TOT INZAGE LOGGING GEGEVENS’ aanvragen.

Gemachtigden of naasten uitklapper, klik om te openen

Wilt u een naaste of familielid machtigen om het volgende te kunnen doen? 

• opvragen kopie medisch dossier 
• verzoek tot vernietiging (gedeelte) medisch dossier 
• verzoek tot correctie of aanvulling medisch dossier 
• verzoek tot opvragen logging gegevens 

Dan hebben wij een machtigingsformulier nodig:

Informatie verzoek door externe instantie uitklapper, klik om te openen

Externe instanties, met uitzondering van zorginstellingen, kunnen een informatieverzoek indienen om medische gegevens aan te vragen. Hiervoor is een machtiging nodig van de patiënt. Externe instanties kunnen een aanvraag doen via onderstaand formulier. Om een dergelijk verzoek in behandeling te kunnen nemen vragen wij u ook om een machtigingsformulier door de patiënt in te laten vullen.

Bewaartermijn van uw dossier uitklapper, klik om te openen

Het UMC Utrecht is wettelijk verplicht om het kerndossier tot 115 jaar na uw geboorte te bewaren. Het kerndossier bestaat uit:

• verslag van de Spoedeisende Hulp (indien van toepassing)
• een operatieverslag (indien van toepassing)
• een anesthesieverslag (indien van toepassing)
• pathologieverslag (de patholoog onderzoekt in het laboratorium weefsel van patiënten om bijvoorbeeld een diagnose te kunnen stellen)
• een ontslagbrief (brief aan uw huisarts)

Voor de overige gegevens in uw dossier (bijvoorbeeld de diagnose- en behandelgegevens of uitslagen van onderzoeken) geldt dat we deze minimaal 20 jaar moeten bewaren. Het UMC Utrecht kiest ervoor om ook deze gegevens 115 jaar te bewaren, behalve als u wilt dat wij ze eerder vernietigen. Er geldt een kortere bewaartermijn van 5 jaar na ontslag voor het dossier bij onvrijwillige opnames op de psychiatrische afdelingen. 

Wilsonbekwaamheid. Wie beslist? uitklapper, klik om te openen

Wat is wilsonbekwaamheid?

Een zorgverlener moet altijd toestemming vragen van de patiënt voordat hij mag behandelen. Maar soms is dat niet mogelijk. Bijvoorbeeld als iemand buiten kennis is geraakt, dementerend is of tijdelijk niet kan beslissen door een beroerte. In zulke situaties wordt vastgesteld dat iemand op dat moment niet voor zichzelf kan beslissen over zijn behandeling. We spreken dan over ‘wilsonbekwaam’. Iemand anders moet die beslissingen dan nemen. Dat kan bijvoorbeeld iemand uit de eigen (familie)kring zijn.

Het uitgangspunt is dat iemand wilsbekwaam is. Iemand is wilsbekwaam, totdat en voor zover het tegendeel blijkt. Bij beginnende dementie bijvoorbeeld, mag een ander dus zeker niet zomaar alle beslissingen overnemen.

Wie bepaalt of een patiënt wilsonbekwaam is?

De arts is de eerste die bepaalt of een patiënt wilsbekwaam is om een bepaalde beslissing rond de zorg of behandeling te nemen. Maar dat beslist hij niet alleen. Hij doet dat samen met andere behandelaars. Familie of mensen uit de omgeving van de patiënt kunnen daarbij ook een rol spelen en hun mening geven. Om vast te stellen of iemand wilsonbekwaam is, zijn er enkele kenmerken die de arts houvast geven.

In het algemeen is iemand wilsonbekwaam als iemand de informatie over zijn ziekte op dat moment niet kan begrijpen. Diegene kan dan geen goed besluit nemen over behandeling en de gevolgen ervan niet meer overzien. Misschien hebt u al duidelijke wensen in het geval u zelf wilsonbekwaam wordt. U kunt dan een wilsverklaring opstellen.

Klachtrecht uitklapper, klik om te openen

Het kan gebeuren dat u niet tevreden bent over de zorg of dienstenverlening van het UMC Utrecht. Wij stellen het op prijs als u dit aan ons laat weten. Zo kunnen wij samen met u een oplossing vinden. Het helpt ons ook om de kwaliteit van ons ziekenhuis te verbeteren. Het recht om een klacht in te dienen is vastgelegd in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 

WGBO uitklapper, klik om te openen

De relatie tussen zorgverlener en patiënt is geregeld via de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO).