Acute myeloïde leukemie: wat is het, oorzaken, symptomen en meer
Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van acute leukemie. Leukemie is een ander woord voor bloedkanker. Een acute leukemie is een kwaadaardige en levensbedreigende beenmergziekte.
Wat is acute myeloïde leukemie? uitklapper, klik om te openen
Van de patiënten met acute leukemie hebben de meeste acute myeloïde leukemie (AML). Deze vorm van acute leukemie of bloedkanker ontstaat in de myeloïde stamcellen. Uit deze stamcellen vormen zich onder andere bloedplaatjes, rode bloedcellen en een deel van de witte bloedcellen.
Symptomen acute myeloïde leukemie uitklapper, klik om te openen
Iemand met acute myeloïde leukemie krijgt binnen enkele weken klachten.
Klachten bij acute myeloïde leukemie
Ziekteverschijnselen kunnen zijn:
- bloedarmoede door een tekort aan rode bloedcellen (bleekheid, vermoeidheid, kortademigheid);
- bloedingen door een tekort aan bloedplaatjes (bijvoorbeeld bloedend tandvlees, hevige menstruaties, puntvormige bloedinkjes in de huid);
- infecties doordat de witte bloedcellen niet goed werken (bijvoorbeeld in de keel of blaas);
- zwelling van het tandvlees;
- botpijn.
Deze klachten wijzen lang niet altijd op leukemie. Ze komen ook voor bij andere aandoeningen. Als u deze klachten hebt, kunt u het beste naar uw huisarts gaan.
Oorzaken en risicofactoren van acute myeloïde leukemie uitklapper, klik om te openen
Iedereen kan AML krijgen, maar het komt vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen. Per jaar krijgen ongeveer 600 mensen in Nederland te horen dat zij acute myeloïde leukemie hebben.
Over de precieze oorzaak van acute myeloïde leukemie is weinig bekend.
We kennen wel een paar risicofactoren:
- veelvuldig contact met industriële chemicaliën, zoals benzeen;
- blootstelling aan grote hoeveelheden radioactieve straling;
- behandeling met chemotherapie en/of bestraling in het verleden;
- mogelijk speelt erfelijke aanleg een kleine rol.
Sommige patiënten met hematologische ziekten, zoals bepaalde myelodysplastische syndromen (MDS) en myeloproliferative aandoeningen (MPN), of met bepaalde genetische aandoeningen zoals het syndroom van down, bloom syndroom en fanconi anemie, hebben een iets verhoogd risico op het ontwikkelen van AML.
Kun je acute myeloïde leukemie voorkomen? uitklapper, klik om te openen
Over de precieze oorzaak van acute myeloïde leukemie is weinig bekend. Daarom kunnen we niet met zekerheid zeggen hoe acute myeloïde leukemie te voorkomen is.
Het vermijden van risicofactoren, zoals werken met gevaarlijke stoffen, kan helpen om acute myeloïde leukemie te voorkomen.
Acute myeloïde leukemie in cijfers uitklapper, klik om te openen
- Per jaar krijgen ongeveer 600 mensen in Nederland acute myeloïde leukemie
- Het komt vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen
Onderzoek acute myeloïde leukemie uitklapper, klik om te openen
Wanneer u klachten heeft, die wijzen op acute myeloïde leukemie, is het belangrijk om zo snel mogelijk hulp te krijgen. Uw huisarts of medisch specialist kan u snel telefonisch aanmelden bij het UMC Utrecht voor diagnostiek. Ons hematologieteam staat direct voor u klaar om snel hulp te verlenen.
Gevolgen van acute myeloïde leukemie uitklapper, klik om te openen
De boodschap: ‘u hebt kanker’ is vaak verpletterend. Alles is ineens anders: toekomst, gezinsleven, werk, gedachten.
Het is logisch dat het evenwicht in uw bestaan verstoord is. En dat dat een tijd duurt, zelfs als u met succes behandeld bent. Bij AML is een bijzondere omstandigheid dat de tijd tussen het moment van de diagnose en de start van de behandeling vaak erg kort is: binnen een week start de behandeling. Dat is belangrijk voor de kans op succes van de behandeling. Maar het maakt de situatie voor u als patiënt extra overrompelend.
Veel mensen ondervinden belangrijke steun van hun familie en vrienden. En van hun behandelende arts en verpleegkundigen. Toch is het heel normaal om een beroep te doen op extra ondersteuning buiten uw eigen kring.
Er zijn verschillende vormen van hulp en ondersteuning bij kanker >
Is acute myeloïde leukemie te genezen? uitklapper, klik om te openen
Bij leukemie is het moeilijk aan te geven wanneer iemand echt genezen is. Ook na een - in opzet - curatieve behandeling bestaat het risico dat de ziekte terugkomt. We spreken daarom liever niet van 'genezingspercentages', maar van 'overlevingspercentages'. Daarbij wordt meestal een periode van vijf jaar vanaf de diagnose aangehouden. De kans dat de ziekte terugkomt, wordt kleiner naarmate men langer ziektevrij is.
Voor de totale groep mensen met AML is na vijf jaar ongeveer 20 procent in leven. Dat zijn cijfers die iets zeggen over de hele groepen patiënten met AML. Percentages voor een groep patiënten zijn niet zomaar naar uw individuele situatie te vertalen. Wat u persoonlijk voor de toekomst mag verwachten, kunt u het beste met uw behandelend arts bespreken.
Behandelen van acute myeloïde leukemie uitklapper, klik om te openen
In het UMC Utrecht doen we veel onderzoek naar de oorzaak van verschillende vormen van hematologische kanker. Daarbij kijken we niet alleen hoe de ziekte werkt, maar we gaan veel verder: we willen de behandeling beter maken. We leveren zorg op maat, zowel door het toedienen van chemotherapie als het toedienen van stam- en immuuncellen per patiënt bij te sturen. We zijn ook medicijnmakers: we ontwikkelen zelf therapieën en medicijnen voor de behandeling van hematologische kanker.
Als het mogelijk is, streven we natuurlijk naar genezing van leukemie. Een ander woord voor genezing is curatie. Een curatieve behandeling heeft dus genezing tot doel. Mogelijke curatieve behandelingen zijn:
Bij acute myeloïde leukemie is genezing niet altijd mogelijk. Dat wil niet zeggen dat u niet meer behandeld kunt worden. Er wordt (verder) behandeld met een ander doel: zo lang mogelijk leven met een goede kwaliteit en klachten verminderen. We noemen dat een palliatieve behandeling.
Als acute myeloïde leukemie wordt vastgesteld, maakt het team van artsen een behandelplan. Daarin staat hoe we de ziekte proberen te bestrijden. Uw arts bespreekt het behandelplan met u. Er zijn verschillende mogelijkheden.
Lees meer over behandelingen bij myeloïde leukemie >
Samenwerken met andere ziekenhuizen
Op het gebied van hematologische kanker werkt het UMC Utrecht samen in Oncomid, een netwerk van ziekenhuizen voor oncologische zorg wat betreft diagnostiek en behandeling volgens de nieuwste inzichten. In dit netwerk trekken we daarbij nauw op met artsen uit regionale ziekenhuizen, zoals Tergooi MC, Meander Medisch Centrum, St. Antonius Ziekenhuis en Ziekenhuis Rivierenland.
Zo beslissen Meander-hematologen mee in het UMC Utrecht, vooral bij patiënten die eerder in het Meander zijn gezien. Veel patiënten vinden het fijn en vertrouwd als er een arts bij is die ze al kennen. Bovendien houden de twee andere ziekenhuizen dankzij de samenwerking met ons als academisch centrum hun expertise op een goed niveau.
Internationaal
Het UMC Utrecht is een JACIE geaccrediteerd universitair medisch centrum (UMC) waardoor hier stamceltransplantatie en Chimere Antigeen Receptor (CAR) T-celtherapie mag worden uitgevoerd. Hierbij wordt samengewerkt samen met de EBMT-organisatie en met vele Europese transplantatieziekenhuizen.
Nationaal
In Nederland is maligne hematologie voor volwassenen georganiseerd binnen de stichting Hemato-Oncologie voor Volwassenen Nederland, HOVON. Dit maakt dat nieuwe ontwikkelingen in de zorg voor volwassen patiënten met een hematologische kanker snel kunnen worden toegepast. Dit expertisecentrum heeft een intensieve regionale samenwerking en organiseert diverse symposia voor bijscholing van collega’s.
Uw zorgverleners uitklapper, klik om te openen
Uw hematologie-team van zorgverleners bestaat uit artsen en verpleegkundigen van verschillende specialismen. Met ruime kennis en ervaring organiseren zij hun werk rondom de patiënt. Zij behandelen volgens de nieuwste inzichten en werken met geavanceerde apparatuur voor de diagnostiek, cel- en gentherapie en stamceltransplantatie. Zo krijgen patiënten hier uitstekende en moderne medische zorg.
Het team:
Kuball, J.H.E.
Internist, Medisch Afdelingshoofd
Minnema, M.C.
Internist-hematoloog
Witte, M.A. de (Moniek)
Internist-hematoloog
Mous, R.
Internist-hematoloog
Rhenen, A. van
Internist-hematoloog
Jak, M. (Margot)
Internist-hematoloog
Oostvogels, R. (Rimke)
Hematoloog
Wagen, L.E. van der
Hematoloog
Hussen-Daenen, L.G.M. van (Laura)
Internist-Hematoloog
Pulles, A.E.
Internist-hematoloog
Janssen, A.
Internist-hematoloog
Buter, MPA, D.E.
Physician Assistant Hematologie
Boer, A. de
Physician Assistant Hematologie
Hennipman - Bikker, J.A.C.
Physician Assistant
Weijer, MANP, R.J. de
Verpleegkundig Specialist
Aarsman, K.M.
Verpleegkundig Specialist
Oudbier, C.W.
Verpleegkundig Specialist
Verschuur, M.M.
Unithoofd
Baars, F.J.A.
Coördinator Dagbehandeling Hematologie
Veelgestelde vragen
Wat is acute leukemie?
Acute leukemie is een levensbedreigende ziekte waarbij in korte tijd (dagen tot weken) een snelle woekering van kwaadaardige leukemiecellen (blasten) de plaats inneemt van de normale bloedaanmaak. Kwaadaardig betekent dat de blasten zich door het lichaam kunnen verspreiden via bloed en lymfevaten.
Wat is acute myeloïde leukemie?
Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van acute leukemie. Leukemie is een ander woord voor bloedkanker. Een acute leukemie is een kwaadaardige en levensbedreigende beenmergziekte.
Wat is het verschil tussen myeloïde en lymfoïde leukemie?
Er is verschil tussen myeloïde en lymfoïde leukemie. Dat heeft te maken met het soort stamcellen waaruit de ziekte voorkomt. De meeste patiënten hebben myeloïde leukemie. De ziekte ontstaat in de myeloide stamcellen. Uit deze stamcellen vormen zich onder andere bloedplaatjes, rode bloedcellen en een deel van de witte bloedcellen. De andere vorm heet lymfatische leukemie. De ziekte ontstaat uit de lymfoïde stamcel, waaruit lymfocyten onstaan, dit is een bepaald soort witte bloedcellen.
Hoe ontstaat acute myeloïde leukemie?
Over de precieze oorzaak van acute myeloïde leukemie is weinig bekend. We kennen wel een paar risicofactoren:
- veelvuldig contact met industriële chemicaliën, zoals benzeen;
- blootstelling aan grote hoeveelheden radioactieve straling;
- behandeling met chemotherapie en/of bestraling in het verleden;
- mogelijk speelt erfelijke aanleg een kleine rol.
Sommige patiënten met hematologische ziekten, zoals bepaalde myelodysplastische syndromen (mds) en myeloproliferative aandoeningen (mpd of mpn), of met bepaalde genetische aandoeningen zoals het syndroom van down, bloom syndroom en fanconi anemie, hebben een iets verhoogd risico op het ontwikkelen van aml.
Meer weten over acute myeloïde leukemie? uitklapper, klik om te openen
Wilt u meer weten over acute myeloïde leukemie? Heeft u vragen over wat het is, oorzaken, symptomen en wanneer u naar een arts moet gaan? Bespreek uw vragen met uw arts, uw vaste contactpersoon of via Mijn UMC Utrecht (uw patiëntportaal). Bent u nog geen patiënt bij ons? U kunt via uw behandelend arts een second opinion aanvragen bij één van onze artsen. Heeft u vragen over dit proces, neem dan contact op met de polikliniek hematologie.
Bekijk ook
Relevante websites uitklapper, klik om te openen
- HOVON
- www.hematon.nl
- Patiëntenwijzer Bloed- en lymfeklierkanker
Mijn patiënt verwijzen uitklapper, klik om te openen
Wetenschappelijk onderzoek acute myeloïde leukemie uitklapper, klik om te openen
In het UMC Utrecht doen we veel onderzoek naar de oorzaak van verschillende vormen van hematologische kanker. Daarbij kijken we niet alleen hoe de ziekte werkt, maar we gaan veel verder: we willen het beter maken. Mensen met hematologische kanker kunnen deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek als zij dat willen en als de medische situatie daar geschikt voor is. Hierin wordt u begeleid door uw behandelend arts. U bespreekt samen de mogelijke experimentele en bestaande behandelingsopties waarbij u zelf het uiteindelijke besluit neemt.
Ook als u niet aan experimentele behandeling meedoet, kunt u bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek door donatie van bloed en beenmerg in een biobank. Dit is mogelijk voor iedere patiënt en bespreken wij standaard met u.
Contact uitklapper, klik om te openen
Wilt u bij telefonisch contact uw afsprakenkaart met patiëntnummer bij de hand houden?
Polikliniek Hematologie (Oncologisch)
Telefoonnummer: 088 75 576 55
Email adres: poli-hematologie@umcutrecht.nl
De afdeling is bereikbaar van 08.00 tot 17.00 uur.